Về Yuri!!! on Ice (2016)

Có ba điều thiên hạ cần biết về mình:

1. Mình không phải fan trượt băng nghệ thuật nhưng mình biết một số điều căn bản của trượt băng nghệ thuật

2. Mình không phải fan của Hanyu Yuzuru nhưng mình biết đến sự tồn tại của em nó.

3. Mình không phải fan của thể loại boy love nhưng mình biết một chút về boy love nói chung.

Có một thời gian sau khi xem Cherry Magic, mình đã muốn tìm hiểu nhiều hơn về dòng phim yaoi để “giải trí”,  Yuri!!! on Ice luôn xuất hiện trong mọi danh sách “best boy loves anime” như một tượng đài kinh điển không thể xô đổ. Mình tặc lưỡi, ừ thôi coi đại. Thì phải coi mới biết mấy chục ngàn cái comment về Yuri!!! on Ice trong các clip của Hanyu Yuzuru cuối cùng cũng có ý nghĩa như thế nào chớ.

Nội dung anime thì đơn giản, tóm tắt phát là xong. Bộ phim kể về quá trình tìm lại đỉnh cao vinh quang của vận động viên trượt băng nghệ thuật Yuri K. sau khi thất bại ê chề tại giải thế giới. Trong hành trình này, Yuri K. nhận được sự ủng hộ của người thân, bạn bè ở quê nhà, đồng thời được hướng dẫn bởi Viktor – nhà đương kim vô địch/ tượng đài trượt băng nghệ thuật thế giới, “idol” trong lòng Yuri. Trên con đường khổ luyện bấp bênh, tình cảm giữa Yuri và Viktor trở thành tiêu điểm của bộ phim và dẫn dắt Yuri tới thành công. Hết!

Nói cốt truyện của Yuri!!! on Ice không mới là nói giảm nói tránh. Nó cũ xì, chán muốn chết, xem tập 1 biết tập cuối. Tình yêu giữa Yuri và Viktor cũng không phải thứ gì để ngạc nhiên, nó lù lù ra như thế. Đấy là mình chưa nói đến sự cạnh tranh nghiệp vụ giữa hai cá tính hoàn toàn khác biệt Yuri K. và Yuri P. trên sàn băng cũng mang đậm màu sắc sách giáo khoa và dễ đoán vô vàn. Nên xét một cách toàn diện, Yuri!!! on Ice không phải là một làn gió mới hay một nét chấm phá hay đập tan bức tường định kiến,… gì hết. Yuri!!! on Ice là một anime thể thao có kết cấu chuẩn mực trên nền một kịch bản tốt, nét vẽ xuất sắc, đơn giản vậy thôi.

Để tránh bị thiên hạ chửi khi chê Yuri!!! on Ice, sau đây là phần mình khen bộ phim:

Chọn trượt băng nghệ thuật là một bước đi táo bạo nhưng hợp lý. Trượt băng nghệ thuật được nhiều khán giả, đặc biệt là khán giả nữ nói chung – đối tượng khán giả chính của thể loại boy loves yêu thích. Nó đánh đúng phân khúc thị trường (như anime bóng chày, bóng rổ, bóng đá thường dành cho mấy em trai), chưa từng được xuất hiện trên anime trước đây và dễ tạo cao trào. Nhưng đương nhiên phải có lý do mà trượt băng nghệ thuật chưa được đưa lên anime nhiều: quá khó để thực hiện. Theo mình biết thì Yuri!!! on Ice đã nhờ vận động viên thật biểu diễn và từ chuyển động của anh này để xây dựng nên chuyển động của nhân vật. Khác biệt với những môn thể thao khác với luật lệ, kỹ thuật có sẵn, biên kịch chỉ cần xây dựng chi tiết kịch tính là xong, trượt băng nghệ thuật thì dính hai chữ “nghệ thuật” vô nên phiền hơn. Các nhà sáng tạo buộc phải xây dựng bài dự thi riêng cho nhân vật với âm nhạc, động tác kỹ thuật và biên đạo riêng sao cho vừa chuyển tải được nét hay, nét đẹp, nét khó lòi của bộ môn thể thao này, nó đồng thời phải khiến nó có sự sáng tạo, tính thẩm mỹ, và trên hết, phản ánh được khả năng và tính cách nhân vật. Sợ chưa? Không thể cứ đi ăn cắp đại một bài biểu diễn thế giới vào trong tác phẩm được, họ phải thực sự tạo ra nó. Đó là mình còn chưa nói đến họ không chỉ xây dựng bài thi với một hệ thống phức tạp đó cho mỗi nam chính, họ còn phải xây dựng điều này với một tá các nhân vật thứ chính và phụ khác, những đối thủ của Yuri. Rồi lại còn phải vẽ cho thật đẹp, chuyển động phải rõ ràng ra từng động tác nhưng cũng phải mượt mà như xem trượt băng thật. Bảo sao khán giả đòi mấy năm nay chưa thấy Yuri!!! on Ice phần hai. Khó quá ai chơi cho lại. Dẫu vậy, khi nói về công lao và thành quả, Yuri!!! on Ice hoàn toàn xứng đáng với những gì thiên hạ ca tụng. Không những nhân vật nào cũng là mỹ nam long la long lanh với nét đẹp trai riêng, phần trượt băng nghệ thuật của mấy ẻm cũng rất ra dáng và xuất sắc hơn sự kỳ vọng của mình. Nếu có một chút không hoàn hảo thì phần biểu diễn của nhân vật trong những tập đầu mượt mà và chỉnh chu hơn so với những tập cuối (xét về nét vẽ) và hình ảnh khán giả trên khán đài bị lặp lại rất lười biếng.

Trong cả series, cả hai phần thi chính của Yuri (bài thi kỹ thuật và bài biểu diễn tự do) đều chỉ có nội dung y chang nhau, thậm chí nhạc nền cũng y chóc. Với tính chất của bộ môn thể thao, làm gì có chuyện ở tập cuối cùng, Yuri xông lên sàn băng với một phần thi mới toanh và ẵm huy chương vàng. Thực tế thì toàn bộ bài thi đấu của Yuri đều đã bị “lộ” từ tập 3 và nó được lặp đi lặp lại theo suốt chiều dài series. Việc níu chân khán giả cũng là một thử thách khi phim không có yếu tố bất ngờ, đặc biệt ở khía cạnh thể thao. Vậy nên thay vì tạo nên một điều gì mới và phi lý, bộ phim tập trung vào những thứ họ đang có và khai thác nó đến nơi đến chốn: sự phát triển tâm lý nhân vật.

Yuri!!! on Ice không hề hời hợt khi đề cập đến vấn đề tâm lý của Yuri khi cậu đối mặt với thất bại và sự bất an của bản thân. Vấn đề không kiểm soát được cân nặng, sự tự ti, ám ảnh thất bại, nỗi lo âu và bất an khi sợ bị người mình yêu rời bỏ, áp lực khổng lồ khi thi đấu đỉnh cao,… những vấn đề của Yuri được đưa ra và khá chi tiết khi cần thiết chứ không phải chỉ được nhắc đến trước mỗi bài thi để tạo nền và nổi bật thêm sự vĩ đại trong chiến thắng của nhân vật. Mỗi bài biểu diễn của Yuri là một Yuri khác nhau đang biểu diễn (giống như cái câu “Không ai tắm hai lần trên cùng một dòng sông”) bởi Yuri thể hiện tình cảm/ nỗi trăn trở/ sự tiến bộ của mình trên sân băng. Sự tinh tế của bộ phim đến từ việc cùng trên một bài thi với nội dung, âm nhạc và động tác tương tự nhau nhưng nó thể hiện một hành trình phát triển và tiến bộ của cậu với những chi tiết nhỏ xinh trong nét mặt, cử chỉ, khung hình, góc quay nhưng vừa đủ để khán giả cảm thấy sự khác biệt, và nó gắn kết chặt chẽ với diễn biến tâm lý của nhân vật. Chính điều này tạo nên độ “mới mẻ” và cảm xúc mỗi khi khán giả chứng kiến Yuri biểu diễn. Việc gắn bó với sự tiến bộ trong trượt băng của Yuri, chuyện tình của cậu với Viktor cũng như theo dõi những chuyển biến tâm trạng, những nỗi niềm tự vấn, sự chán nản, hy vọng và sự tự tin, niềm hạnh phúc của nhân vật khiến khán giả chờ đợi và mong mỏi mỗi tập phim, bởi vì mọi thứ lặp lại nhưng lại không lặp lại.

Và đương nhiên, chuyện tình cảm của Viktori cũng khiến nhiều người hú hét. Nói một cách công bằng, hầu hết cái truyện phim thuộc thể loại boy loves đều tạo được sức hấp dẫn từ việc cặp đôi chính là hai cậu trai đẹp mã thương nhau. Ý mình (nữ giới nhưng không phải hủ nữ) là xét trên khía cạnh độc lập, kịch bản tình yêu của boy loves thường không quá đặc sắc, nếu chuyển từ cặp đôi nam - nam sang cặp đôi nam – nữ thì truyện hoặc phim sẽ nhanh chóng bị flop ngay. Cái “chemistry” giữa cặp đôi chính là nguyên nhân chủ yếu níu giữ tình cảm của khán giả nữ, những người vì nhiều lý do tâm lý học (mình đã google cẩn thận) đặc biệt quan tâm và quắn quéo mỗi khi nhìn thấy hai nam nhân mê nhau. Trong Yuri!!! on Ice, bản thân tuyến câu truyện fan cuồng được idol kèm cặp/ tình đồng nghiệp/ thầy - trò rồi từ đó nảy sinh tình cảm có gì mà mới mẻ? Đặc biệt là thiên hạ cứ hay đùa/ mặc định với nhau là tất cả các vận động viên trượt băng nghệ thuật nam đều là dân đồng tính, Yuri và Viktor đến với nhau là lẽ đương nhiên, việc che đậy nụ hôn trên màn ảnh của cặp đôi thực sự là không cần thiết. Xét một cách công tâm, đặt trong thể loại anime thể thao, vâng các bạn trẻ ạ, Yuri!!! on Ice là một anime thể thao từ cốt lõi, không phải anime boy love đâu, Yuri!!! on Ice là một anime thể thao chắc chắn. Và vì tình cảm của Yuri và Viktor là cần thiết cho cốt truyện và nó là “cái hồn” của tác phẩm, tuyến câu chuyện tình chuyện tình lãng mạn của họ được xây dựng khá toàn diện và chỉnh chu nên bản thân mình đánh giá nó có vị thế “bao quát” hơn “boy love”.

Nói sao cho dễ hiểu và không mang tính xúc phạm bây giờ? Để xem, những tác phẩm như Brokeback Moutain hay Call Me By Your Name thuộc thể loại phim tình cảm trong đó kể chuyện tình yêu của cặp đồng tính nam, trong đó vai trò giới tính của nhân vật chính tuy quan trọng với nội dung câu chuyện nhưng xét về bản chất vẫn chỉ là tình yêu của một cặp yêu nhau nhưng không tới được với nhau. Đối với mình (fan điện ảnh), Brokeback Mountain hay Call me By Your Name không phải phim thuộc thể loại boy loves dù truyện phim vẫn là hai anh giai/ em giai “fall in love”, nó chỉ đơn giản là phim yêu đương. Mình nghĩ là nếu “love wins”, nếu mọi tình yêu trên đời đều công bằng và đáng được ghi nhận, vậy vấn đề đồng tính hay dị tính đâu có quan trọng trong một bộ phim, nó cũng chỉ vẫn là một câu chuyện tình yêu mà thôi. Trong Yuri!!! on Ice, tình cảm của Viktori được xây dựng có lớp lang, có quá khứ, có thăng có trầm, tuyệt nhiên không phải lấy cái “boy loves” kia ra để dụ dỗ, thu hút một bộ phận khán giả hủ nữ tới bộ phim, nó rộng hơn thế.

Mình xem Yuri!!! on Ice với kì vọng đây là một anime boy loves dễ xem. Nó đúng dễ xem, nhưng ở mọi phương diện, sự đầu tư về xây dựng kịch bản với một thế giới trượt băng nghệ thuật đa dạng với muôn vàn cá tính hay việc tạo tương tác và phát triển mối quan hệ giữa Yuri và Viktor rất tự nhiên và “lành mạnh” khiến Yuri!!! on Ice vượt lên trên cái thể loại mà thiên hạ gán ghép và mặc định cho nó. Đặc biệt là phần thể thao giữ vai trò trọng tâm, là cái cột thẳng đứng cho cái sợi dây leo là tuyến tình cảm lãng mạn Viktori đơm bông.

Vậy nên khi thực sự thích và mong cho người yêu nhau đến được với nhau, mình cũng không quá “quằn quại” với tiến triển tình cảm của phim. Cái mình thích nhất ở Yuri!!! on Ice là nó tạo được một hệ thống các nhân vật với “nhân dạng” và đặc trưng riêng và cho họ không gian để thể hiện cái tôi của mình. Không còn những mặc định lỗi thời về đặc trưng quốc gia hay cứ là đối thủ thì là kẻ đáng ghét, cả nhân vật phụ trong Yuri!!! on Ice cũng có khoảnh khắc ghi dấu ấn của riêng họ, là họ, dù mới dù cũ xì, họ cũng là một nhân vật với hoàn cảnh và tính cách của riêng họ mà thôi. Ai mà nghĩ gã tự luyến J.J đến từ Canada, nơi mà 90% thế giới cho rằng người dân lịch sự, hiền lành nhất. Cá nhân mình luôn cho rằng J.J cho là một trong những nhân vật thú vị nhất của anime, chỉ xếp sau Yuri (chả hiểu nhân vật Viktor có gì đặc sắc luôn) và Yurio. Phichit với động cơ muôn thuở là đem bộ môn trượt băng tới vùng trũng Đông Nam Á cùng bản nhạc nền cũng “dễ đoán” không kém The King and I, nó nhàm chán giống y như nước Việt Nam ngàn đời đi thi hoa hậu quốc tế cứ bắt mặc áo dài. Anh chàng người Pháp với mối quan hệ “phức cảm” bạn bè – đối thủ dây dưa với Viktor khi anh cả đời chạy theo cái bóng của Viktor nhưng khi đuổi chưa kịp thì Viktor giải nghệ để đi gia sư cho Yuri,… Những động lực, ước mơ, rắc rối và vấp ngã của dàn nhân vật phụ đều được diễn tả chi tiết, không hề sơ sài cho có và cũng không làm nền cho Yuri. Đối với anime chỉ có 10 tập, kịch bản của Yuri!!! on Ice là tròn trịa và chỉnh chu một cách khó tin trên mọi phương diện. Thậm chí nếu câu chuyện dừng lại ở đây cũng đã là đủ và đầy rồi. Đừng đòi hỏi phần 2 để chuốc lấy ưu phiền.

Kết bài, Yuri!!! on Ice là một trong những anime xuất sắc nhất mà Nhật Bản từng sản xuất, mình đánh giá nó trên phương diện một nữ thanh niên thích bình phim dạo, không mê nhưng không bài xích boy loves và mình đánh giá nó với các tiêu chuẩn tào lao của mình về kịch bản, sự thú vị của nhân vật, sự hợp lý trong câu chuyện,…. Có thể câu chuyện của Yuri!!! on Ice còn chưa đột phá nhưng để biến một kịch bản xưa như Trái đất đó thành một điều mới mẻ, hấp dẫn và sâu sắc, đó thực sự là một thành tựu, một sự nỗ lực và cầu toàn khủng khiếp của nguyên ban bệ tạo ra nó. Và mình cảm ơn vì sự chăm chỉ và cống hiến hết tài năng của họ để cho ra đời một “tượng đài” khó xô đổ như cái anime này.

Quên, Yuri!!! on Ice hoàn toàn không liên quan gì tới Hanyu Yuzuru.